گرفتن محاسن و تکان دادن انگشت، مربوط به کدام قسمت از دعا است؟

دقت بفرمایید؛ این دعایی است که راوی به حضرت عرض می‌کند: «دعایی به من تعلیم کن که در ماه رجب بخوانم».

وَرُوِيَ بِسَنَدٍ مُعْتَبَرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ ذَكْوَانَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اَللَّهِ اَلصَّادِقِ: جُعِلْتُ فِدَاكَ هَذَا رَجَبٌ، عَلِّمْنِي دُعَاءً يَنْفَعْنِي اَللَّهُ بِهِ.

حضرت این دعا را می‌فرمایند: «بنویس…»

فَقَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ اُكْتُبْ… «يَا مَنْ أَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ… وَزِدْنِي مِنْ فَضْلِكَ يَا كَرِيمُ»

راوی می‌گوید: «تمام که شد، حضرت محاسن شریف خود را در پنجه چپ خود گرفت و این دعا را خواند به حال التجاء و تضرع به حرکت دادن انگشت سبابه دست راست». کدام دعا را؟ همین که حضرت گفتند «بنویس…» حضرت املا کردند و راوی نوشت؛ بعد خود حضرت با حال منقلب‌شده‌ای این دعا را شروع کردند به خواندن با گرفتن محاسن با دست چپ و تکان دادن انگشت سبابۀ دست راست؛ همین دعای «يَا مَنْ أَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ…»:

ثُمَّ مَدَّ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ السَّلاَمُ يَدَهُ اَلْيُسْرَى فَقَبَضَ عَلَى لِحْيَتِهِ وَدَعَا بِهَذَا اَلدُّعَاءِ وَ هُوَ يَلُوذُ بسباحته [بِسَبَّابَتِهِ] اَلْيُمْنَى.

پس گفت بعد از این: «يَا ذَا اَلْجَلاَلِ وَ اَلْإِكْرَامِ يَا ذَا اَلنَّعْمَاءِ وَ اَلْجُودِ يَا ذَا اَلْمَنِّ وَ اَلطَّوْلِ حَرِّمْ شَيْبَتِي عَلَى اَلنَّارِ»:

ثُمَّ قَالَ بَعْدَ ذَلِكَ يَا ذَا اَلْجَلاَلِ وَاَلْإِكْرَامِ يَا ذَا اَلنَّعْمَاءِ وَاَلْجُودِ يَا ذَا اَلْمَنِّ وَاَلطَّوْلِ حَرِّمْ [شبابي و] شَيْبَتِي عَلَى اَلنَّارِ.

پس این گرفتن محاسن شریف به پنجۀ دست چپ و تکان دادن انگشت سبابۀ دست راست، برای دعای اصلی «یا من ارجوه لکل خیر…» است (این را از متن مفاتیح می‌خوانم و از خودم نمی‌گویم)؛ بنابراین مردم اگر می‌خواهند طبق روش حضرت عمل کنند، باید از همان ابتدای دعا موی سفید خود را بگیرد و انگشتشان را حرکت دهند. بعد از اینکه دعا تمام شد، «يَا ذَا اَلْجَلاَلِ وَ اَلْإِكْرَامِ…» را هم بگویند؛ اما اکثر قریب به اتفاق مردم دعا را تا «وَزِدْنِي مِنْ فَضْلِكَ يَا كَرِيمُ» می‌خوانند و هنگام خواندن «يَا ذَا اَلْجَلاَلِ وَ اَلْإِكْرَامِ…» دستشان را به محاسنشان می‌گیرند و انگشت سبابه‌شان را حرکت می‌دهند؛ این، چیزی که در روایت است، نیست؛ بلکه کار غلطی است که مردم انجام می‌دهند.

آیا باید حتماً هنگام این دعا انگشت سبابۀ خود را تکان دهیم؟

نکته‌ای دیگر درباره دعای ماه رجب اینکه در روایت نیامده که شما این کار را بکنید؛ بلکه حضرت به راوی فرمودند این دعا را بنویس؛ بعد وقتی تمام شد، خود حضرت حالشان منقلب شد و همین دعا را در حالت گرفتن محاسن و تکان دادن انگشت سبابه خواندند. سپس وقتی تمام شد، جملات «يَا ذَا اَلْجَلاَلِ وَ اَلْإِكْرَامِ…» را هم اضافه کردند؛ یعنی ظاهراً جزء آن چیزی که به راوی گفتند بنویس، نبوده است؛ اما چون حضرت خوانده‌اند، ما به حضرت تأسی می‌کنیم. ولی اگر قرار است انگشت سبابۀ خود را تکان دهیم و محاسن را بگیریم، باید در هنگام خواندن اصل دعا این کار را بکنیم. نه در هنگام خواندن «يَا ذَا اَلْجَلاَلِ وَ اَلْإِكْرَامِ…».

متن روایت را خوب بخوانید و دقت کنید؛ متن عربی آن نیز چنین است. اگر متوجه عرض من شدید و تصدیق فرمودید، به استادم، مرحوم استاد علی‌اکبر غفاری دعا کنید؛ که ایشان این را به ما یاد داد و ما هم از باب زکات خدمت شما تقدیم می‌کنیم. ملتمس دعای خیر. خدانگه‌دار.