فهرست تفصیلی

جلسه اول:

🔸آیه شریفه ۲۰ از (قاموا) و قسمتى از آيه ٢١
🔻فهرست مطالب:
🔹توضيح در مورد أظلمَ
🔹توضيح در مورد زمان افعال در عربى
🔹توضيح در مورد (لو + فعل ماضى) و (لو) در آيه ٧ حجرات
🔹توضيح در مورد (باء) در ذَهَبَ بِ ، سَبَّحَ بِ ، يُسَبِّحُ بِ
🔹مفهوم تسبيح ، حمد ، عبد (بندگى يا بردگى ، بررسى در آيات ٤٦ مومنون ، ٢٢ شعراء)
🔹مفهوم جَنّة ، رَبّ (آيه ٥٠ يوسف)
🔹بررسى مفهوم انفاق در آيات (٣٦ انفال ، ٦٧ فرقان ، ٧ طلاق)
🔹بررسى مفاهيم زكات ، صدقه (١٠٣ توبه)

جلسه دوم:

🔸 ادامه تفسير آيه ٢١ (لعلكم تتقون)
🔻فهرست مطالب:
🔹 مفهوم لَعَلَّ (آيات ٧ نمل ، ٢٩ قصص ، ٤٦ يوسف ، ١٨٥ بقره ، ٦٣ اعراف ، ١٤ نحل)
🔹توضيح حقيقت شرعيه و حقيقت متشرعه
🔹معانى اوليه و ثانويه لغات
🔹تغيير مفاهيم در ادبيات كهن و امروزى
🔹تفاوت معنايى برخى كلمات عربى در فارسى
🔹معناى اوليه صلاة و نماز نخواندن بر منافقين
🔹مفهوم فلاح ، استقاموا (آيه ٣٠ فصلت)

جلسه سوم:

🔸تفسير از انتهاى آيه ٢١ بقره و آيه ٢٢
🔻فهرست مطالب:
🔹 مفهوم ( يُنفِقُ ، عَبداً مَملوكاً ) در آيه ٧٥ نحل
🔹دلالت لفظ بر معنا و مفهوم ظهور در علم اصول
🔹 مفهوم إتِّقاء ، فِراشاً ، مَناكِب(١٥ ملك) ، بِناء ( بَيت ، قُبِّه ، خَباء ، طِرافاً )
🔹كاربرد فعل جَعَلَ
🔹مفهوم كلمات ثَمرات ( فرق ثمرة و فاكهة ) ، رِزق ، نِد ( جمعش أنداد )
🔹 كلمات بر وزن فَعل و فِعل
🔹 توضيح در مورد كلمات أضداد
🔹دلايل حذف مفعول در افعال متعدى
🔹افعال متعدىِ نازل منزله فعل لازم ( ٢٣ قَصص)

جلسه چهارم:

🔸 آخر آیهٔ ۲۲ ( و أنتم تعلمون )
🔻فهرست مطالب:
🔹أفعال متعدی نازل منزلهٔ أفعال لازم ( ۹ زمر )
🔹 عدم صحت تقطیع آیات ( ۱۰ فتح ) ، توجه به سیاق ( ۱۸ زمر )
🔹 مقدمات فهم آیات قرآن کریم
🔹 نمونه هایی از معانی غیر سیاقی برخی آیات ( ۸۶ هود ) ، ( ۱۸ جن )
🔹بررسی آیهٔ ( ۱۰ روم ) ، ( ۸۴ تا ۸۷ مؤمنون)

جلسه پنجم:

🔸 ابتدای آیهٔ ۲۳
🔻فهرست مطالب:
🔹 مفهوم ر‌َيب ( ٥ حج )
🔹توضيح در مورد ” مِن ” در ( مِمّا نزّلنا ) ، ” مِن ” در حديث ( أنتَ مِنّى بمنزلة هارون … )
🔹فرق نَزَّلَ و أنزَلَ ( نزول تدريجى و دفعى )( ٣ آل عمران ) ، ( ٣٢ فرقان )
🔹 كاربرد باب تفعّل در تدريج ، ارتباط باب تفعّل و تفعيل ( تَنَزَّل الملائكة … )
🔹مفهوم سديد ( ١٦ ابراهيم ) ، يَتَجرَّعه ( ١٧ ابراهيم )
🔹 مفهوم بُنيان ، فَأتوا ، آتىٰ ، أتىٰ بِ ( ١٠ شعراء )
🔹توضيح در مورد باء در ( من أتى الله بقلبٍ سَليم )
🔹توضيح در مورد مِن و مرجع ضمير “ه ” در ( مِن مِثله ) و ( يَعرفونه ) در آيات ( ٢٠ انعام و ١٤٦ بقره )
🔹من زائده

جلسه ششم:

🔸ادامه آيه ٢٣ بقره از ( وادعوا شهداءكم )
🔻فهرست مطالب:
🔹 بررسى مفهوم شهداء ( شَهِدَ ) ( در آيات ٤٩ نمل ، ١٠٣ هود ، ٢٦ يوسف ، ٧٢ نساء ) ، هَلَكَ (در آيات ٣٤ غافر ، ١٧٦ نساء ) ، مَهْلِك
🔹چگونگى تشخيص أفعال متعدى در زبان عربى
🔹بررسى معانى دونَ ( در آيات ٤٣ انبياء ، ١١٨ آل عمران ، ٩٤ بقره ، ٢١ سجده ، ٢٨ آل عمران ،
🔹بررسى مفهوم مَنَعَ و مَنّاعٌ لِلخَير ( در آيات ٢ حشر ، ٧ الماعون ، ١١٤ بقره ، ١٤١ نساء )

جلسه هفتم:

🔸آيات شریفه ٢٤ و ٢٥
🔻فهرست مطالب:
🔹 قول به صرفه
🔹بررسى مفاهيم إتّقاء ، وَقود ، وِعاء ، ظَرف ، أَعَدَّ ، بَشَّرَ ، جَنَّة
🔹جواز حذف حروف جر قبل از أنَّ ، أنْ ( ١٣١ أنعام )
🔹 تشخيص حرف جر محذوف فعل ( رغب ) در ١٢٧ نساء
🔹نحوه قراءت ( أرجلكم ) در أيه وضو ( ٦ مائده )
🔹آنچه براى تفسير بايد بدانيم
🔹مفهوم تأويل و رسم المصحف
🔹مفعول فعل ( رَزَقَ ) در آيه ٢٥

جلسه هشتم:

🔸ادامه آیه شریفه ۲۵
🔻فهرست مطالب:
🔹نکاتی درباره تفسیر و ترجمه
🔹نوع مِن در كُلَّمَا رُزِقُواْ مِنۡهَا
🔹نوع من در مِن ثَمَرَةٍ رِّزۡقٗا ( مِن در مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ سوره حشر ۲)
🔹معنای دیار ( اسراء ۵)
🔹نقش رزقا
🔹آیا من زائده فقط در جملات منفی و استفهامیه می آید؟ ( يَغۡفِرۡ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمۡ / يَغۡفِرۡ لَكُم ذُنُوبِكُمۡ) ( آل عمران ۳۱، احزاب ۷۱، صف ۱۲، ابراهیم(ع) ۱۰، احقاف ۳۱، نوح (ع) ۴، نور ۳۰ و ۳۱، اسراء ۸۹، کهف ۵۴، روم ۵۸، زمر ۲۷، بقره ۲۶۵، یس ۳۴)
🔹وزن فِعْل و فَعْل اکثرا معنای اسم مفعولی دارند( رزق، ذِبح، وِرد، رِفد، وِتر، صید)
🔹معنای وِرد و مورود / معنای رفد و مرفود ( هود ۹۸ و ۹۹)
🔹مفعول مطلق ( نساء ۶۴)
🔹منظور از “من قبل” در آیه
🔹جزاء در قیامت، نفس عمل است. ( تحریم ۷)
🔹معنی و توضیح فعل أتى ( نحل ۲۶)

جلسه نهم:

🔸ادامه آیه شریفه ۲۵
🔻فهرست مطالب:
🔹تکرار توضیح وأتوا به متشابها
🔹تعدية به معنای الأخص ( فعل+باء) ( نزل اللهُ بالقرآن، ذهب الله بنورهم، یوسف ۵۰ و ۵۴، قصص۷۱)
🔹توضیح خلود و خالد ( اعراف ۱۷۶، نساء ۱۴)
🔹آیا کسانی که مرتکب معصیت می شوند، همیشه در جهنم باقی می مانند یا مدت طولانی؟
🔹اصحاب وعید
🔹جواب به شبهه خلود
🔹توضیح جزی ، یجزي (دو مفعولی، مفعول اول شخص جزا داده شده، مفعول دوم پاداش یا مجازات ، باء مقابلة یا سببیة(دهر ۱۲)
🔹نفسِ عمل، جزاست (تحریم ۷،
🔹 چرا معصیت، شخص عاصی را مستحق خلود در جهنم می کند؟ با توبه یا شفاعت یا تکفیر سیئات، چطور؟
🔹آیا مثلا باء مقابلة در یونس ۵۲ به معنای این است که در مقابل اعمال بدتان، عذاب بچشید؟ (نجم ۳۱، نحل ۹۶ و ۹۷)
🔹برخی آیات نشان می دهد که نفس عمل، جزاست ( هود ۱۱۱، احقاف ۱۹، زمر ۷۰ )
🔹چرا برخی آیات با باء آمده ( نظام عدل)
🔹معنای وفّى، يُوفّي
🔹معنای ظلم (کهف ۳۳)
🔹معنای فضل و فاضل

جلسه دهم:

🔸 آیه شریفه ۲۶
🔻فهرست مطالب:
🔹معنای یستحی، کتابت و وقف (یحی و یستحی و …)
🔹۲ نظر
۱- الوقف على مرسوم الخط (بقره ۲۵۸، روم ۵۰ و ۱۹، فصلت ۳۹، حدید ۱۷، هود ۱۰۵، نمل ۸۱، روم ۵۳، نور ۳۱، صافات ۱۳۰)
۲- القراءةُ سنةٌ متّبعة
🔹معنای ضرب:
🔹معنای مثلا
🔹ما ابهامية و نقش آن
🔹نقش بعوضة
🔹معانی فاء
۱ – عطف
الف- ترتیب( نازعات، ذاریات، واقعه ۵۲ تا ۵۵)
ب- تعقیب
ج- سببیت و تفریع (حجر ۳۴ یا ص ۷۷)
۲ – ربط ( شرط و جزاء شرط)
🔹أراد+ب

جلسه یازدهم:

🔹اهمیت مشخص بودن مبانی و اصول‌ و در نظر گرفتن مبنای قائل برای ورود به بحث و مباحثه در علوم اسلامی ( فقه، تفسیر، تاریخ اسلام، عقائد ).
🔹مشکل : برعکس فقه، اصول و مبانی تفسیر نانوشته و غیر مدون است.
🔹مقابله با قیاس، ویژگی خیلی بارز اصول فقه شیعی
🔹تنقیح مناط
🔹توسعه دادن در مفهوم روایات
🔹جمود بر نص روایت و از ظاهر روایت عدول نکردن
🔹آیا پذیرش یا رد روایت منحصر به بحث سند است یا ضوابط دیگری نیز دارد؟
🔹موارد مهم که باید در تفسیر به آنها توجه شود:
▫️جایگاه سیاق در تفسیر▫️جایگاه روایات در تفسیر ▫️روایات سنددار یا روایات بدون سند ▫️ روایاتی که علم آورند یا علم آور نیستد ولی حجت هستند ▫️ملاک حجیت در این قبیل روایات چیست؟ ▫️آیا خبر واحد، در غیر فقه حجت است یا خیر ؟▫️روایاتی که اشاره به بطن آیه دارند
🔹آیه ۲۰۳ سوره مبارکه بقره و آیه ۵ سوره مبارکه قصص برای نشان دادن وجود دو مبنا در تفسیر